MEYVE FİDANLARINI NASIL DİKMELİYİZ?
Meyve bahçesi tesisinde fidan dikimi bir binanın temelini atmaya benzer. Temel ne kadar sağlam atılırsa binanın ömrü o kadar uzun ve sağlam olur.
Fidanlar, tekniğine uygun bir şekilde dikilerek, hayatını sağlıklı bir şekilde, uzun yıllar sürdürmesi sağlanmalıdır.
Bunun için öncelikle dikilecek bahçe yerine uygun tür ve çeşit seçilmeli, bu tür ve çeşidin adını taşıdığına emin olunan sağlıklı, kaliteli sertifikalı fidan alınmalıdır.
Bütün bunlar için fidanın güvenilir yerden alınması zorunludur. Ayrıca bahçe tesis edilecek arazinin öncelikle toprak tahlili yapılmalıdır.
İYİ BİR FİDANDA ARANAN BELLİ BAŞLI ÖZELLİKLERi NEDİR?
İyi Bir Fidan; sağlıklı, kaliteli sertifikalı fidan demektir.
* hastalıklardan ve Zararlılardan vs (nematod, agrobaketerum gibi) ari olmalıdır
* fidanın üzerinde yara, kırık, derin çizik, soyuk vs olmamalıdır
* Elbette aşılı olmalıdır (çelikle çoğalan nar zeytin incir gibi bitkiler olmayabilir)
*Aşı yeri kapanmış olmalı,
* İsmine doğru olmalıdır (hangi çeşitle aşılı olduğu bilinmeli)
* Sertifikalı (çeşidi hatta anacını belli olduğunu gösteren belge )
* Gövde düzgün ve pişkin, gözler iyi teşekkül etmiş olmalı,
* Kök sistemi güçlü olmalı (bol saçak köklü olmalı)
* Fidanın anaç kısmı 1-2 yaşlı olmalı
* Çeşit ve anaç gereken boyda ve kalınlıkta olmalı (çok kalın çok boylu bir fidan iyi bir fidan demek değildir
FİDANLARIN NAKLEDİLMESİ ÖNEMLİ UNSURLAR :
Meyve fidanlarının nakledilmesinde mümkün olduğunca kapalı araçlar kullanılmalı, fidanlar dona, rüzgara ve güneşe maruz bırakılmamalıdır.
Eğer hemen dikim yapılmayacak ise fidanlar mutlaka nemli bir toprağa derin hendeklenmelidir.
Açıkta nakledilen ve bekletilen fidanların su kaybına bağlı olarak zarar göreceği ve tutumunun zorlaşacağı unutulmamalıdır.
FİDAN DİKİMİNİ NE ZAMAN YAPMALIYIZ?
Fidanlar yapraklarını döktükten sonra, ilkbaharda dallarına su yürüyünceye kadar olan zaman içinde, kar ve don olmayan günlerde dikilebilirler.
Dikim zamanında toprakta don olmaması, toprağın çamur veya karla kaplı olmaması, tavında olması gerekir.
Kışları ılık geçen yerlerde sonbaharda, kışları soğuk ve sert geçen yerlerde ise ilkbaharda dikim yapılması uygundur.
DİKİM SONRASİNDA YAPİLACAK İSLEMLER NELERDİR?
Meyve fidanları dikimden hemen önce mutlaka dikim budamasına tabi tutulur. Amaç; fidanların söküm esnasında zedelenen, ezilen, kopan kök kısımlarını kökün sağlam yerinden kesmek,birbiri üzerine binen kök ayıklamaktır.
Ayrıca fidanın tacı ile kök arasındaki dengeyi korumak için, taç kısmındaki fazla dallarda kesilir.
Fidanın tepesi verilecek terbiye şekline bağlı olarak yerden itibaren 70-110 cm yukarıdan, sağlam bir göz üzerinden hafif eğimle kesilir.
Bu şekilde dalların uçlarında bulunan ve daha erken uyanan gözler uzaklaştırılarak, fidanın uyanması geciktirilir ve buda fidanın tutmasını kolaylaştırır.
Dikim budaması yapılmayan fidanlar ilkbaharda gövde ve gözlerde toplanan besin maddelerinin yardımıyla çabucak sürer.
Fakat sonradan kök, henüz sürgün ve yaprakların su ihtiyacını karşılayamadığından kurumaya başlar. Bu nedenle çiftçilerimiz “gün dönmeden fidanın tutup tutmadığı belli olmaz” demektedirler.
FİDAN DİKERKEN ŞU HUSUSLARA DİKKAT EDELİM
*Fidan çukurlarını mümkün olduğunca önceden açıp, birkaç hafta bekletmeliyiz. Böylece çukurun içi güneş ve yağmurların etkisiyle tavlanır, kabarır ve havalanmış olur.
*Fidan dikiminde işaretlemeye uygun ve düzgün bir bahçe tesisi için mutlaka dikim tahtası kullanmalıdır. Yada iple gereken işaretleme ve ölçümler ile düzgün bir dikim yapılmalıdır.
*Fidan dikeceğimiz çukurlar çok derin açılmamalı, ancak geniş açılması faydalıdır. Derinlik 40- 50 cm yi geçmemelidir. (eğer derin açılmış ise üst toprakla çukur tekrar doldurulmalıdır)
**** Fidanlar fidanlıkta hangi derinlikten sökülmüşse, mutlaka aynı derinliğe dikilmelidir.
*Dikim kesinlikle derin yapılmamalı, fidanın aşı noktası her durumda toprak yüzeyinden, en az 5-10 cm yukarıda kalmalıdır. Aşı noktası toprağa gömülen fidanların kuruyacağı unutulmamalıdır.
*Dikim esnasında fidan çukuruna yanmamış (taze) çiftlik gübresi konulmamalıdır. Çünkü yanmamış çiftlik gübresinde yabancı ot tohumları ile zararlı böceklerin pupa ve yumurtaları bol miktarda bulunmaktadır. Bunlar yeni yeni yeşerecek olan fidana büyük zarar vermektedir.
*Gecesinde don olacak günlerde, fidan dikildiğinde can suyu günün erken saatlerinde verilmeli ve sonrasında ıslak olan fidan dip bölgesine biraz kuru toprak atılmalıdır.
PEKİ DİKİM NASIL YAPILMALIDIR?
*Dikim budaması yapılan fidanlar dikime hazırdır.
*Açılan çukurun dibine organik gübre ve toprak karışımından küçük bir kümbet yapılır ve fidanın kökü bu kümbet üzerine oturtulur.
*Dikim derinliği aşı noktası toprak yüzeyinden 5-10 cm yukarıda kalacak şekilde ayarlanır.
*Fidanın aşı yönü hakim rüzgar yönüne denk getirilir, dik duracak şekilde bir elle tutulur, kökler toprakla kapatılır ve çukur doldurulur.
*Çukurun yarısı dolduğunda ve tam dolduğunda toprak ayakta iyice bastırılır. *Bölgede şiddetli rüzgar varsa fidanın dibine herek dikilir ve fidan bu hereğe 8 şeklinde, plastik dal bağlama ipiyle bağlanır.
*Kök bölgesindeki boşlukların kapanması ve fidanı köklerinin toprakla iyice kaynaşması için bol miktarda can suyu verilir.
Can suyu sonrasında meydana gelecek çökme ve kenardaki çatlamalar için hafif bir topraklama yapılır.
* Bazı zararlı etmenlere karşı koruyucu tedbir amacıyla fidan köklerinin; dikmeden önce koruyucu çözeltilere (NOGAL gbi) batırılarak dikilmesinde fayda vardır.